بنام خدا
مؤسسه پویشگران آینده امیدبخش «پایاب»
اندیشکده‌ای برای روایت‌سازی، هم‌افزایی و مشاوره راهبردی در جهان پرتلاطم امروز
مؤسسه «پویشگران آینده امیدبخش» با نام اختصاری «پایاب»، یک نهاد نوآورانه و تلفیقی است که با هدف هم افزایی برای کمک به ساختن آینده‌ای الهام بخش پایه‌گذاری شده است. «پایاب» در پاسخ به نیاز روزافزون داخلی، منطقه‌ای و جهانی برای داشتن مرجعی مستقل، بومی و چندوجهی در زمینه تحلیل، مشاوره و روایت‌سازی با توجه ویژه به تحولات جهانی شکل می‌گیرد. «پایاب» با ترکیب پژوهش راهبردی، مشاوره کاربردی و روایت‌سازی هدفمند، به‌دنبال آن است که ابزارهای مفهومی و راهبردی برای تعامل فعال، مؤثر و متوازن با جهان ارائه دهد.
«پایاب» تبلوری از امید، خرد، و امکان است؛ امکانی برای خلق آینده‌ای فرصت محور برای امنیت انسانی، توسعه، مشارکت، همگرایی و ابتکار عمل بومی و خودباورانه. تصور افراد از آینده، دستگاه شناختی است که پدیده‌ها را در لحظه حال برای آنها تفسیر می‌کند و همچنین گذشته را برای آنها روایت می‌کند. تصور از آینده، عالمی است که افراد از درون آن عالم به جهان نگاه می‌کنند، جهان را درک می‌کنند و با آن نسبت می‌گیرند. این آینده با چنین سطح اثرگذاری بر روی انسان، ادراک و عمل او، دارای یک نسخه پیش‌فرض است که جبراً برای او حضور دارد و بر او حاکم است: آینده پیش‌فرضی که از یک سو ناشی از گذشته و امتداد عموماً ناخودآگاه گذشته است و از سوی دیگر نتیجه شرایط و تحمیل شرایط بیرونی است و نه کنشگری ما. این آینده خود را بر ما و سرنوشت ما تحمیل می‌کند، مگر تحولی رخ دهد. این تحول ممکن است از سر بخت و حوادث به سراغ ما بیاید، اما این امکان هم وجود دارد که ما با استفاده از فناوری پیشوایی تحول، به استقبال آن رفته و امکان وقوع آنرا را پدید بیاوریم.
هدف «پایاب» دستیابی به تحول از طریق مواجهه با آینده پیش‌فرض و گذشته‌ای که منجر به شکل گیری و تثبیت چنین آینده‌ای برای ما شده است، می‌باشد. در صورتی که ما مواجهه‌ای اصیل و جسورانه در ضمن پذیرش و صلح با گذشته و در نتیجه آن، آینده پیش فرض داشته باشیم، فرصت رهایی از آن و رویت امکان هایی که توسط آن گذشته و آینده پیش فرض محدود و سرکوب نمی‌شوند برای ما پدید می آیند. نتیجه رویت این امکان‌ها، وجد و شوری است که عمل فوق العاده از ما و ذی نفعان ما را ممکن می سازد. آینده امیدبخشی که حول این امکان ها پدید می آید، خود یک دستگاه شناختی جدید است که نه تنها توسط گذشته محدود نمی‌شود، بلکه از گذشته برای تحقق یافتن خود امکان و قدرت می گیرد.
با این نگرش، «پایاب» از یک سو، به‌عنوان یک اندیشکده مستقل به تولید اندیشه، تحلیل سیاسی، اجتماعی و حقوقی و شکل‌دهی به گفتمان‌ها و روایت‌ها می‌پردازد؛ و از سوی دیگر، با ایجاد بازوی مشاوره‌ای حرفه‌ای، خدمات تخصصی به نهادهای عمومی، بازیگران اقتصادی و نهادهای مدنی ارائه می‌کند.
آنچه «پایاب» را از سایر نهادهای مشابه متمایز می‌سازد، تمرکز خاص آن بر روابط خارجی و به ویژه منطقه غرب آسیا و تلاش هدفمند برای بازتعریف روایت‌ها و الگوهای رایج در سیاست بین‌الملل از دریچه‌ای بومی، مسئولانه و آینده‌نگر است. این مؤسسه به‌دنبال آن است که از مسیر دانش، گفت‌وگو و مشاوره، زمینه‌های جدیدی برای همکاری، همسویی منافع و توسعه جمعی فراهم سازد.
«پایاب» بر این باور است که خلق آینده‌ای امن، توسعه‌محور و منصفانه تنها از طریق ترکیب «بینش تحلیلی»، «ظرفیت سیاسی/اجتماعی/حقوقی» و «روایت‌سازی خلاقانه» ممکن است. مأموریت اصلی آن در سه حوزه تعریف می‌شود:
• نخست، ارائه تحلیل‌های مستقل و سیاست‌محور برای ارتقاء سطح گفت‌وگوهای عمومی، تخصصی و بین‌دولتی در زمینه‌هایی چون تحولات نظم جهانی، فرصت‌های نوین، حقوق بین‌الملل، منازعات منطقه‌ای، ترتیبات امنیتی و اقتصاد سیاسی.
• دوم، ارائه مشاوره‌های تخصصی و راهبردی به نهادهای حاکمیتی بخش خصوصی و نهادهای مدنی برای تصمیم‌گیری در محیط‌های پرمخاطره، اعم از طراحی مناسبات جهانی، ارزیابی پیامدهای توافق‌های بین‌المللی یا مدیریت بحران‌ها.
• سوم، طراحی و ترویج روایت‌هایی الهام‌بخش که به جای تأکید بر تهدید و ماندن در ناکاملی‌های گذشته، بر امکان همکاری، هم‌سرنوشتی و منافع مشترک استوار باشد.
حوزه‌های فعالیت
در بخش پژوهشی، «پایاب» گزارش‌ها و یادداشت‌های تحلیلی در حوزه‌های فرصت‌ها و چالش‌های جهانی و منطقه‌ای، و جایگاه کشورهای جنوب جهانی و به ویژه غرب آسیا در نظم جهانی جدید تولید خواهد کرد.
در حوزه آموزشی، «پایاب» نشست‌های تخصصی، کارگاه‌های آموزشی (از جمله در حوزه مدیریت ارتباطات، شناسایی فرصت‌های برون مرزی، کاهش مخاطرات، فن مذاکره)، تحولات روابط جهانی و حقوق بین‌الملل، دیپلماسی عمومی و برنامه‌های ظرفیت‌سازی را برگزار خواهد نمود.
در بخش مشاوره، «پایاب» به ارائه خدماتی چون ارزیابی ریسک‌های برون مرزی برای سرمایه‌گذاران، طراحی سناریوهای راهبردی برای نهادهای حاکمیتی، نگارش یادداشت در حوزه¬های امکان‌ها و فرصت‌های همکاری‌های چندوجهی، روابط جهانی، دیپلماسی و دیپلماسی عمومی، تحولات حقوق بین‌الملل و سازمان‌ها و رژیم‌های بین‌المللی و نیز پایش روایت‌های رسانه‌ای درباره کشورها، روابط میان دولت¬ها، موضوعات جهانی و منطقه¬ای و نیز ارائه مشاوره به کنشگران دولتی و غیردولتی خواهد پرداخت.
«پایاب» به‌طور خاص در پی آن است که ظرفیت‌های علمی و تجربی خود را برای استفاده از امکانات و فرصت‌ها و خنثی سازی مشترک چالش‌ها به ویژه در منطقه پیرامونی متمرکز کند تا به بنیان‌گذاری و ترویج الگویی برای خلق آینده امید بخش و عبور از روایت‌های پیش‌فرض گذشته محور با بهره‌برداری از امکانات سیاسی، حقوقی، اقتصادی و فرهنگی و حوزه‌های مزیت نسبی به ویژه سرمایه‌های انسانی و شناسایی و خلق ظرفیت‌های نوین کمک نماید.
«پایاب» خود را صرفاً یک مرکز تحقیقاتی یا مشاوره‌ای نمی‌داند. بلکه بر آن است تا یک «سکوی تحول‌گرا» باشد که در آن، سیاست‌گذاران، پژوهشگران، کنشگران مدنی و کارشناسان اقتصادی بتوانند در تعامل با یکدیگر، آینده‌ای مشارکتی و مبتنی بر گفتمانِ سازنده و امیدبخش ترسیم کنند. این مؤسسه از مسیر تولید دانش، ترویج گفتمان، ارائه مشاوره و تسهیل تعاملات بین‌المللی، به خلق ظرفیت‌های جدیدی برای گفت‌وگوی منطقه‌ای و جهانی، طراحی سازوکارهای همکاری و ترویج درک مشترک از امنیت و توسعه خواهد پرداخت.
پایداری مالی
«پایاب» برای تحقق اهداف و حفظ استقلال علمی و عملیاتی خود، از مجموعه‌ای متنوع از منابع مالی استفاده خواهد کرد، منجمله استفاده از کمک‌های بخش خصوصی، بنیادها و نهادهای مدنی که اهداف و برنامه‌های «پایاب» را برای آینده بهتر و خیر عمومی مناسب می‌دانند، به شرط عدم مداخله در اهداف و سیاست‌های عمومی «پایاب»، انعقاد قراردادهای مشاوره‌ای با نهادهای خصوصی و حاکمیتی، و نیز برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای افراد، بنگاه‌ها و نهادهای عمومی و خصوصی. عضویت‌های سازمانی، انتشار گزارش‌های اختصاصی و برگزاری رویدادهای بین‌المللی نیز بخشی از سازوکار پایداری مالی آن را شکل خواهند داد.